Jak wybrać dobry plecak?

Jak wybrać dobry plecak?

Przed dokonaniem wyboru odpowiedz sobie na pytanie, czy wybierasz się na krótką wycieczkę, czy na długą wyprawę, oraz co masz zamiar ze sobą zabrać.

Oferowane przez nas plecaki można podzielić na cztery kategorie, które charakteryzuje ilość zabieranych przez nas rzeczy, które do plecaków pakujemy. Te kategorie to: minimalna, ultralekka, lekka i deluxe. Znajomość tego podziału i funkcjonalności poszczególnych plecaków może wydatnie pomóc w optymalizacji wagi i wygody ich użytkowania. Dodatkowo, niesamowicie istotną rzeczą jest dopasowanie plecaka do wymiarów własnego ciała, warto jest więc przy jego wyborze sprawdzić, jak będzie się on nam rozkładać na plecach.

Co warto wiedzieć?

Prawie wszystkie produkowane dzisiaj plecaki posiadają wewnętrzny stelaż. Dzięki temu przylegają one bardzo dobrze do pleców i świetnie dopasowują się do kształtu ciała, poprawiając tym samym jego balans i zdecydowanie ułatwiając swobodę poruszania się. Nie trzeba chyba podkreślać, iż takie właśnie cechy mogą okazać się po prostu nieocenione podczas wycieczek w góry, wspinaczek, pieszych wypraw po nierównym terenie, czy wypraw na narty.

Niezależnie od wybranego przez Ciebie modelu plecaka, warto pamiętać o jednej zasadzie, mianowicie 70-80% całego ciężaru bagażu powinna opierać się w miejscu, gdzie będzie niesiona w sposób najbardziej efektywny – na naszych biodrach. Takie rozłożenie ciężaru w wielu plecakach umożliwiają systemy nośne z pokrytymi miękkimi materiałami i wypełnionymi gąbką wyprofilowanymi szelkami naramiennymi, paskami regulującymi wysokość całego systemu nośnego, pasami piersiowymi i wypełnionymi gąbką pasami biodrowymi.

Na jakie wycieczki najchętniej się wybierasz?

Próbą odpowiedzi na to pytanie jest określenie, jak długie wypady nas interesują. Bazując na tej wiedzy będziemy w stanie wybrać rodzaj plecaka, którego pojemność będzie najbardziej odpowiednia do czasu, jaki planujemy spędzić eksplorując wybrane przez nas tereny:

Wycieczki wielodniowe (5 i więcej dni)

Plecaki sugerowane na takie wyprawy mają pojemność ponad 70 litrów. Przy takiej wielkości i możliwości zabrania ze sobą wielu rzeczy plecaki te posiadają zaawansowane systemy nośne i są skonstruowane w taki sposób, aby zapewnić komfort przy noszeniu dużego i ciężkiego ładunku. Jakkolwiek ich docelowym przeznaczeniem są długie wypady, to plecaki te również świetnie sprawdzają się podczas krótszych wycieczek zarówno w sezonie wiosennym jak i jesiennym, gdy trzeba pomyśleć o zapakowaniu dodatkowych ubrań, które mogą okazać się przydatne w zmiennych warunkach pogodowych.

Wycieczki kilkudniowe (od 2 do 4 dni)

Wycieczki te są najbardziej popularnymi wypadami, na które decyduje się ogromna większość miłośników podróży z plecakiem. Sugerowana pojemność plecaka, którą warto rozważyć (i która jest zalecana) przy zakupie z myślą o kilkudniowej wycieczce to od 40 do 70 litrów.

Wycieczki z tzw. plecakiem technicznym

Plecaki techniczne zaprojektowane są z myślą o wyprawach po górskich szlakach, czy wspinaczce. Ich charakterystyczną cechą jest to, iż wykonane są w taki sposób, aby można było do nich przytroczyć większą ilość elementów i przedmiotów, które niewygodnie byłoby cały czas trzymać w rękach, jak np. sprzęt wspinaczkowy, czy sprzęt do sportów zimowych. Plecaki te wykonane są najczęściej z bardzo mocnego materiału, który jest odporny na otarcia, rozciąganie i przeciążenia (np. gdy do plecaka przytroczone są narty). Plecaki takie często posiadają dodatkowe kieszenie na butelki bądź bidony z wodą, oraz/lub wewnętrzny zasobnik na wodę (często sprzedawany osobno), z którego jest wyprowadzona elastyczna rurka, wychodząca z plecaka i sięgająca ust wycieczkowicza (podobnie jak w plecakach camelback – patrz niżej).

Wycieczki z tzw. plecakiem typu camelback

Plecak camelback, znany również jako plecak nawadniający, posiada wewnętrzny zasobnik na wodę. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest picie płynów bez jakiegokolwiek zaangażowania rąk, na przykład podczas wspinaczki, czy jazdy rowerem. Charakterystyczną cechą tych plecaków jest wkład na wodę, który najczęściej, z praktycznych powodów, ma pojemność od dwóch do trzech litrów, a pozostała ilość miejsca (czasem bardzo niewielka) jest przeznaczana na inne przedmioty, które chcemy ze sobą zabrać. Najbardziej uniwersalne są dwulitrowe zasobniki, jednak osobom spędzającym aktywnie czas, gdy temperatura na zewnątrz jest wysoka i panuje niska wilgotność powietrza, można polecić wkłady trzylitrowe.

Komfort czy waga?

W tej sekcji chcielibyśmy skupić się na określeniu, co tak naprawdę jest dla Ciebie, drogi podróżniku, najważniejsze podczas organizowanych przez Ciebie wypraw: komfort czy waga?. Poniższa lista przedstawia podział na 4 kategorie, które charakteryzują się ilością zabieranych przez nas na różne wędrówki rzeczy, które pakujemy do plecaka. A zatem, kategorie, o których mówimy i które zostały już wspomniane na początku tego artykułu, to:

Minimalna

Z punktu widzenia podróżnika niska waga jest najistotniejszym elementem, który jest ważniejszy od komfortu, wytrzymałości materiałów, czy nawet wygody noszenia.

Ultralekka

Plecaki przeznaczone dla tych osób, które gotowe są zrezygnować z niektórych udogodnień na rzecz lżejszego plecaka, który nie jest wykonany z „mięsistych” materiałów i nie zawiera setek dodatkowych akcesoriów.

Lekka

Jeśli mówimy o jakimś standardzie, a więc czymś najbardziej popularnym, sprzedawane na rynku plecaki można najczęściej przypisać do tej właśnie kategorii. Tym, co je charakteryzuje, jest bez wątpienia balans pomiędzy ilością cech (akcesoriów), jakie posiadają, oraz lekkimi materiałami, z jakich są wykonane.

Deluxe

“Królewska” kategoria dla tych podróżników, dla których głównym i zarazem niekwestionowanym priorytetem jest komfort, podczas gdy waga odgrywa zdecydowanie drugoplanową rolę. Nie da się zatem ukryć, iż spora ilość niechcianych wyżej setek dodatkowych akcesoriów, jak i wysokiej klasy materiałów, zapewniających prawdziwą wygodę podczas nawet najdłuższych wypraw, jest tym, czego miłośnicy komfortu podczas podróży najbardziej poszukują.

Pamiętajmy jednak, że wielokrotnie wspomniane wyżej słowa „komfort” i „waga” mogą oznaczać kompletnie co innego dla poszczególnych osób – każdy z nas ma indywidualne potrzeby i własne definicje wyżej wymienionych cech. Powinniśmy się zawsze kierować tym, aby nie zabierać ze sobą zbędnych rzeczy, co już na początku odciąży nas plecak, który powinien co prawda być w miarę lekki, ale nie kosztem naszej wygody i bezpieczeństwa.

Po pierwsze i najważniejsze: dopasowanie plecaka

Dopasowanie plecaka jest rzeczą, od której powinniśmy rozpoczynać jego wybór. Nie wolno nam tego zaniedbać, gdyż stanie się on prawdopodobnie naszym przyjacielem na wiele lat, musimy więc go dopasować do siebie, nigdy odwrotnie (przyjaciół przecież wybieramy sobie sami, prawda?)! Pamiętajmy, że plecaka nie będzie się świetnie nosić, gdyż ma niespotykaną barwę kolorów i wyrafinowane wzorki.

Długość tułowia

Jeśli kupujemy plecak przez internet i nie mamy okazji go przymierzyć, w wyborze zakupu może nam pomóc znajomość długości naszego tułowia. W tym celu powinniśmy wyczuć na naszym karku kręg C7, który jest ostatnim wyraźnie wystającym kręgiem kręgosłupa znajdującym się na wysokości ramion i zmierzyć długość z tego punktu do miejsca, gdzie kończą się górne kości miednicy. Po dokonaniu „pomiarów” znajomość owych dwóch cyferek powinna pomóc nam w wyborze odpowiedniej wielkości plecaków, które w swoich specyfikacjach mają określony przedział długości tułowia potencjalnego podróżnika (np. „plecak przeznaczony dla osób o wzroście od 160 do 180 cm i długości tułowia 38–49 cm”).

Obwód pasa

Oprócz długości tułowia ważnym czynnikiem jest również obwód pasa, jednak w tym przypadku mamy zdecydowanie ułatwioną sytuację, jako że większość pasów biodrowych jest tak skonstruowana, iż wiele osób może bez problemu dopasować je do „swoich” rozmiarów. Pamiętajmy jednak, że podczas mierzenia i dopasowywania pasa biodrowego powinniśmy czuć się naprawdę komfortowo, nie powinien on nas uciskać, ani nieprzyjemnie ocierać. Niektóre plecaki posiadają pasy biodrowe, które można wymieniać.

Odpowiednie dopasowanie

Nieocenioną cechą wielu oferowanych na rynku plecaków (najczęściej dużych plecaków turystycznych) jest możliwość ich dopasowania do długości tułowia dzięki łatwo regulowanym systemom nośnym. Drugim rodzajem plecaków są te posiadające nieregulowane systemy nośne – jest to po prostu alternatywa, której niezaprzeczalną zaletą jest to, iż plecaki nie dające się regulować mają o wiele mniej skomplikowaną budowę, która czyni całą ich konstrukcję zdecydowanie lżejszą w porównaniu do typowego plecaka z regulowanym systemem nośnym.

Plecaki dla Kobiet

Plecaki dla Pań są specjalnie dostosowane do ich budowy ciała – posiadają węższe paski naramienne, odpowiednio wyprofilowane pasy biodrowe, oraz są przystosowane do mniejszych długości tułowia, aby mogły jeszcze lepiej dopasować się do kobiecego ciała. Plecaki te czasami okazują się również dobre dla mężczyzn z wąskimi barkami.

Inne istotne elementy

Sposób pakowania plecaka (z góry lub przednim panelem)

W zasadzie wszystkie produkowane plecaki umożliwiają nam dostęp do głównej komory na dwa sposoby: z góry plecaka lub przez przedni panel. Każdy ze sposobów ma swoje unikalne zalety – pakowanie plecaka z góry umożliwia równomierne rozłożenie ciężaru, podczas gdy pakowanie przez przedni panel oferuje późniejszy łatwiejszy dostęp do naszych rzeczy. W tym miejscu należy wspomnieć o czymś, co z pewnością ucieszy wybrednych: w niektórych produkowanych plecakach istnieje możliwość pakowania naszych rzeczy zarówno z góry, jak i przez przedni panel, zapewniając tym samym „kompletny” dostęp do naszych rzeczy.

Stelaż (z listew/płaskowników)

W plecakach ze stelażem umieszczone są zazwyczaj dwie szyny (ułożone w kształcie litery “X”) balansujące ciężar i przenoszące go na biodra. Stelaże wykonane są najczęściej z tworzyw sztucznych, aluminium, duraluminium, lub w bardziej nowoczesnych modelach z włókna węglowego.
Jak wygląda stelaż? Jest on najczęściej wykonany z cienkich prętów lub płaskowników, czasem stosuje się również cienkie rurki, aby zredukować tym samym wagę całego plecaka. Ciekawostką jest to, iż np. płaskowniki wykonane z duraluminium są elastyczne i sprężyste, dzięki czemu można je wygiąć i wedle naszych preferencji dopasować ich kształt do kształtu naszego ciała. Warto zwrócić uwagę na to, aby materiał, z jakiego wykonany jest stelaż, nie deformował się samoczynnie! Jako że rurki, bądź płaskowniki stelaża wsunięte są w kieszonki znajdujące się z tyłu plecaka w miejscach, gdzie stykają się z naszymi plecami, warto sprawdzić, czy nie mają one dodatkowego zabezpieczenia w postaci chociażby nasadek z tworzywa sztucznego, które chronią materiał przed jego ewentualnym rozdarciem. Niektóre modele plecaków oferują dodatkowo polietylenowe podkładki na tylnej ścianie plecaka, które uniemożliwiają znajdującym się w jego wnętrzu przedmiotom „kłuć” nas w plecy.

System nośny

Ogólnie rzecz biorąc, do systemu nośnego możemy zaliczyć paski naramienne, paski regulujące wysokość całego systemu nośnego, pasy piersiowe i pasy biodrowe. W tym miejscu zaznaczamy jedynie ich obecność – instrukcje i rady, jak w sposób prawidłowy i efektywny dopasować cały system nośny przedstawiamy w oddzielnie do tego przeznaczonym artykule „Plecak – jak go dopasować?”.

Mówiąc o systemie nośnym warto wymienić jego dwa rodzaje:
Regulowany (ruchomy) system nośny
Jak wskazuje jego nazwa, umożliwia on nam dopasowanie plecaka do długości naszego tułowia. Takie rozwiązanie ma naprawdę wielki wpływ na nasz komfort podczas podróży, gdyż jeśli plecak dopasujemy prawidłowo, znacznie odciążymy dzięki temu nasze barki i kręgosłup, a do zalet takiego rozwiązania z pewnością długo przekonywać nie trzeba.

Nieregulowany (nieruchomy) system nośny
Przeciwieństwo powyższego – dopasowanie plecaków posiadających ten system nie jest możliwe, jednak jak pisaliśmy w jednej z wcześniejszych sekcji, taki system sprawia, iż plecak jest o wiele prostszy w budowie, a tym samym jego cała konstrukcja jest zdecydowanie lżejsza w porównaniu do typowego plecaka z regulowanym systemem nośnym.

Wentylacja

Patentów, jakie firmy używają, aby zaprojektować najbardziej zaawansowane systemy wentylacji jest naprawdę wiele. Niektóre plecaki oferują siatki rozpięte na stelażu, umożliwiające swobodną i efektywną cyrkulację powietrza pomiędzy tyłem plecaka i naszymi plecami. Inne modele posiadają różne poduszki, wkładki wentylacyjne, bądź oddychające tkaniny (np. AirMesh), które następnie są wyprofilowane w odpowiedni sposób i ułożone tak, aby tworzyć jeden bądź kilka kanałów wentylacyjnych.

Materiał wykonania

Producenci plecaków nieustannie poszukują materiałów, które będą gwarantować zarówno wytrzymałość, jak i małą wagę. Wśród takich materiałów są poliamid (zwany potocznie nylonem) i Cordura – oba cechuje ogromna wytrzymałość i wodoodporność. Jako że Cordura jest, nota bene, wykonana z poliamidu i posiada dodatkowo powłokę poliuretanową, jest materiałem mocniejszym i nieco cięższym. Podróżnicy, dla których najistotniejszym elementem jest waga preferują inne materiały, z których szyte są plecaki, kosztem wytrzymałości, którą zapewniają właśnie poliamid czy Cordura.

Komin

Komin zapewnia dodatkowy „litraż”, dzięki któremu możemy zabrać ze sobą więcej rzeczy. Niektóre kominy można odczepić (dzielą się na dwie części) od plecaka i użyć je jako torebki noszone na pasie, gdy wybieramy się np. na jakiś krótki wypad poza miejsce, w którym danym momencie przebywamy, a nie chcemy zabierać ze sobą całego plecaka.

Miejsce na płyny

Większość plecaków posiada odpowiednie komory specjalnie zaprojektowane do tego, aby móc w nich przetrzymywać zasobnik na wodę, oraz specjalne miejsce (otwór) po obu stronach plecaka, przez które można wyprowadzić elastyczną rurkę. Musimy jednak przygotować się do tego, iż zasobniki sprzedawane są osobno, jedynie czasami możemy dostać je razem z zakupionym plecakiem. Niezmiennie bardzo popularne do przetrzymywania butelek z wodą czy bidonów pozostają elastyczne kieszenie wykonane z siatki i umieszczone zarówno na przodzie, jak i po bokach plecaków.

Pas biodrowy

Pas biodrowy powinien dokładnie obejmować obie wystające kości z przodu naszej miednicy. Pas jest jednym z najważniejszych elementów w systemie nośnym plecaka, warto więc poświęcić dłuższą chwilę na jego dokładne “przymierzenie”, sprawdzenie możliwości dokładnego dopasowania i odczuwanego komfortu. Niektóre plecaki posiadają w standardzie dodatkowe pasy, które można zmieniać. Pasy te oferują większy wachlarz możliwych zmian, pozwalając nawet dostosować kąt położenia pasa na biodrze. W coraz większej ilości przypadków pasy biodrowe nie spełniają już jedynie swojej standardowej funkcji, gdyż miejsce na nich dostępne jest wykorzystywane na doszycie dodatkowych kieszeni, w których możemy przechowywać i mieć łatwy dostęp do naszych batonów energetycznych, kamery cyfrowej, GPSu, czy wielu innych, „kompaktowej” wielkości rzeczy.

Paski, na których oparty jest ciężar plecaka

Duża ilość plecaków umożliwia rozlokowanie całego ciężaru blisko ciała dzięki paskom regulującym wysokość całego systemu nośnego. Znajdują się one nieco poniżej poziomu Twoich ramion, mniej więcej na wysokości obojczyków i powinny być zwrócone w kierunku plecaka pod kątem około 45˚. Drugim wartym wspomnienia pasem jest pas piersiowy, który przebiega w poprzek klatki piersiowej pomagając dodatkowo zapanować nad ciężarem. Jego dodatkową zaletą jest to, iż uwalnia on nasze ręce i nie musimy już (ciągle, często bądź czasami) podtrzymywać nimi szelek plecaka.

Dodatkowe kieszenie i uchwyty

Ich nieopisaną zaletą jest to, iż pozwalają nam na przytroczenie dodatkowego sprzętu na zewnątrz plecaka w momencie, gdy jest taka potrzeba. Zarówno wielbiciele wspinaczki, jak i osoby lubiące górskie szlaki, niezależnie od pogody i pory roku powinni zwracać uwagę na to, czy dany plecak posiada pętle na czekany, jak również tzw. daisy chains (pętle nylonowe, nylonowe daisy – duża ilość małych pętelek, w które można wczepić różnego rodzaju sprzęt, np. karabinki do wspinaczki), oraz raki. Kieszeń na łopatkę jest z zasady przeznaczona na łopatkę do śniegu, lecz można w niej również przetrzymywać inne rzeczy – jest ona zaprojektowana w taki sposób, aby bez problemu można było w niej przechowywać mokre lub wilgotne rzeczy. Podsumowując, osoby zabierające ze sobą wiele „gadżetów”, do których chcą później mieć łatwy dostęp, powinny przy zakupie plecaka kierować się sporą ilością kieszeni (również bocznych), zaczepów, troków, pętli, oraz szlufek. Pamiętajmy jednak o tym, iż plecaki z taką ilością dodatków przybierają nieco na wadze.

Dodatkowe wyposażenie

Pokrowce przeciwdeszczowe

W pokrowiec naprawdę warto zaopatrzyć się wtedy, gdy nie chcemy, aby podczas wycieczki nasz plecak oraz jego wnętrze zamieniło się w przenośny basen. Dodatkowym atutem przeciwdeszczowej peleryny jest to, iż dzięki niej nie pogubimy elementów przytroczonych i zwisających na zewnątrz plecaka w trakcie marszu (nierzadko przyspieszonego) w poszukiwaniu suchej przystani w momencie, gdy coraz mocniej padający deszcz daje o sobie coraz bardziej znać.

Kieszenie na różne akcesoria

Nie da się ukryć, że kieszenie są sprytnym rozwiązaniem, dzięki któremu wydatnie można zwiększyć pojemność i „ładowność” plecaka. Istnieją modele plecaków, które oferują kieszenie idealnie skrojone i specjalnie przystosowane (miękko wyściełane, wypełnione gąbką) do noszenia takich rzeczy, jak GPS, czy kamera cyfrowa.

Wewnętrzne kieszenie

Wewnętrzne kieszenie, również te wykonane z siatki, mają nam w znaczny sposób ułatwić odpowiednie ułożenie i spakowanie naszych rzeczy w przepastnych komorach głównych naszego plecaka. Czasem dzieje się jednak wręcz odwrotnie i organizacja rzeczy w środku plecaka jest trudna ze względu na zbyt dużą ilość wewnętrznych kieszeni, ale podobno, jak się zwykło mówić, od przybytku głowa nie boli.

Kijki trekkingowe

Kijki wydają się być nie do przecenienia w sytuacji, gdy dźwigamy naprawdę słusznej wielkości plecak. Ich zaletą jest to, iż w znacznym stopniu pomagają nam zachować balans całego ciała i nierzadko okazują się pomocne w utrzymaniu pionowej pozycji podczas chwilowego zachwiania równowagi. Dodatkowo, działając podobnie do wiosła w łodzi, pozwalają nam łatwiej ruszać się do przodu i nabierać „rozpędu”, gdy musimy zmierzyć się z wejściem pod górę lub na szczyt, a później ułatwiają schodzenie z niego w miarę regularnym tempie, bez zrywów i szarpnięć, co z pewnością docenią nasze stawy.